Ünsüz düşmesi ses bilgisi konuları arasında yer almaktadır. Ses bilgisi konusunun alt konularından olan ünsüz düşmesi için hazırladığımız bu içerikte ünsüz düşmesinin ne olduğunu, ünsüz düşmesiyle ilgili önemli ders notlarını, ünsüz düşmesine örnek kelimeler ve cümleler, ünsüz düşmesi için hazırlanmış konu pekiştirme etkinlik ve test yer almaktadır.
Ünsüz Düşmesi
Ünsüz düşmesi ilkokuldan, ortaokul, lise ve üniversite eğitim öğretimi sırasında görebileceğiniz ses olayları konusunun alt başlıkları arasında yer alan bir konudur. Adından da anlaşılacağı üzere sözcüklere ekler gelmesiyle birlikte sözcüklerde görülen ünsüz harflerin düşmesi olayına ünsüz düşmesi denmektedir. Şimdi tam bir tanımlama yapıp örneklere geçelim.
Ünsüz Düşmesi Nedir?
Ünsüz düşmesi: Türkçede k ünsüzü ile biten sözcüklerden sonra gelen -l, -cek, -cik eklerinden sonra sonra k ünsüzünün düşmesine ünsüz düşmesi denir. Bu durumdan bağımsız düşmeler de görülmektedir ki bunları örneklerde belirttik.
Ünsüz Düşmesine Örnek Kelimeler
- Küçük – küçülmek
- Ufak – ufalmak
- Minik – minicik
- Yüksek – yükselmek
- Alçak – alçalmak
- Yumuşak – yumuşacık
- Sıcak – sıcacık
- Büyük – büyücek
- Çabuk – çabucak
- Seyrek – seyrelmek
- Bebek – bebecik
Ünsüz Düşmesine Örnek Cümleler
- Bu kadar küçülmeye gerek yoktu.
- İşinde yükseldikçe bizi aramaz oldu.
- İşleri çabucak bitirmeliyiz.
- Saçların dökülmüş be Kamil…
- Sıcacık bir evimiz var.
- Minicik elleriyle beni sıkıca tuttu.
- Üsteğmeni görünce dili tutuldu.
- Kimseyi hor görme, küçümseme yeğen.
- Ufacık bir hatada işler tersine döndü.
- Yumuşacık saçları cennet kokuyordu.
Yukarıdaki örnekleri incelediğinizde sözcüklerin -l, -cek ve -cik eklerini alarak kelimenin sonundaki k ünsüzünün düştüğünü görebilirsiniz.
Yukarıda verilen örneklerden sonra aşağıda sizlere vermiş olduğumuz ünsüz düşmesi konusuyla ilgili mini etkinlik ve test sorularına göz atmayı unutmayın. Ünsüz düşmesine 10 adet cümle örneği. Ünsüz düşmesi 10 örnek kelime yukarıda sıralanmıştır. Anlatım ilkokuldan 5. 6. 7. 8. sınıfa, lise seviyesine uygun olacak şekilde yapılmıştır.
Farklı ekleri alan sözcüklerde de ünsüz düşmesi görülmektedir.
- küçük – mse =>> küçümsemek ==>> k ünsüzü düştü.
Birleşik sözcüklerde ünsüz düşmesi görülebilir.
- Ast – teğmen – asteğmen
- Üst – teğmen – asteğmen
- ad – daş – adaş
Bunları size bırakıyoruz…
Aşağıdakilerden hangisinde ünsüz düşmesine uğramış bir sözcük yoktur?
A) Temizlikçi kadın etrafı çabucak toparladı.
B) Mehmet Ustanın sıcacık çorbasını özledim.
C) Eve gidip yumuşacık yatağıma uzanacağım.
D) Gözlerindeki ışık git gide küçülmüştü.
- ufak -cık
- sıcak -cık
- yumuşak -cık
- küçük -cük
- alçak -cık
- çabuk -cak
- ufak -cık
- minik -cik
Yukarıdaki yeni oluşturduğunuz kelimeleri birer cümlede kullanınız.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük ek alırken bu sözcüğün ünsüzlerinden biri düşmüştür?
A) Susuzluktan balkondaki tüm çiçekler sararmış.
B) Yazar, bu romanında çok fazla devrik cümle kullanmış.
C) Soğuktan burnu kıpkırmızı olmuş.
D) Bu konuda senin de fikrini almak istiyorum.
E) Otobüsümüz, adını bilmediğim büyücek bir kasabadan geçti.
Çıkmış Soru