Noktalama İşaretleri Konu Anlatımı ve Örnekler

Aşağıda hangisoru.com tarafından 6. sınıf, 7. sınıf ve 8. sınıf ve lise dersleri içerisinde dil ve anlatım konularına hazırlık amacıyla da çalışabilirsiniz. LGS, YKS Türkçe dersine hazırlık amacıyla da temel olabileceğini düşündüğümüz bir anlatım yapılmaya çalışılmıştır. Noktalama işaretleri konusu ile ilgili özgün anlatımlar ve her noktalama işareti ile ilgili birçok örnekler verilmiştir. Konuyla ilgili aklınıza takılan soruları yorum atarak bizlere bildirebilirsiniz.

Nokta

 #  Tamamlanmış cümlelerin sonuna konur.

» Bugün seni görmedim.

» Her geçen gün daha iyi oluyorum.

 #  Sözcüklerin kısaltmalarından sonra kullanılır.

» Prof. Dr. Ali Kaymakçı

» Sevgi Mah. Ballı Cad. No:21

Not: Kurum Kuruluş kısaltmalarında istisna birkaç örnek (T.C) dışında araya noktalama işareti gelmez.

» TBMM, THY, TÜBİTAK, ODTÜ…

 #  -ıncı, -inci eki yerine kullanılır.

» Yarışmada 6. oldu.

 #  Saatlerde kullanılır.

» 21.45, 07.35

Virgül

 #  Eş görevli sözcükleri ayırmada daha çok kullanılır.

» Pazardan elma, armut, portakal aldım.

» Orada birçok insan vardı: dayımlar, teyzemler, halamlar…

 #  Cümleleri ayırmada kullanılır.

» Bana geldi, istediklerini söyledi.

» Çocuklar top oynuyor, diledikleri gibi eğleniyorlardı.

 #  Yüklemden uzak düşen özneyi vurgulamak amacıyla kullanılır.

» Ben, senin için bütün bunları yaptım.

» Ali, beni bütün kalbiyle seviyor, benim için her şeyi yapıyordu.

 #  Anlam karışıklığını gidermek için kullanılır.

» Genç, adama bir şeyler söylemek istiyordu.

» Yaşlı, kadına şöyle bir baktı.

 #  Kesirli sayıları ifade etmede kullanılır.

» 1,5 – 3,7

 #  Hitaplardan sonra kullanılır.

» Sevgili Anneciğim,

» Sevgili Vatandaşlarım,

» Canım Kardeşim,

 #  Aktarma sözlerden sonra kullanılabilir.

» Seni çok seviyorum, dedi.

» Bu sıkıntılarım bitmez benim, diyordu.

 #  Evet, peki, hayır gibi sözcüklerden sonra kullanılır.

» Evet, dediklerimi çok iyi yapıyor.

» Hayır, bu iş böyle gitmez.

Noktalı Virgül

 #  Farklı söz gruplarını ayırmada daha çok kullanılır.

» Pazardan elma, armut, portakal; domates, hıyar, soğan aldım.

» Kızlardan Hayriye, Nuriye, Huriye; erkeklerden Seyfi, Abdülkerim, Hüsnü gelecek.

 #  Cümleleri ayırmada kullanılır.

» Bugün hava güneşli; dışarı çıkıp gezelim.

 #  Virgülle ayrılmış sıralı cümleler arasına konur.

» At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şanı kalır.

İki Nokta

 #  Alıntı cümlelerden önce kullanılır.

» Bana bakarak: “Neden benimle gelmedin?” diye sordu.

» Atalarımız: “Sakla samanı gelir zamanı.” diye boşuna söylememiş.

 #  Açıklamalarda, tanımlamalarda kullanılır.

» Yapım ekleri: Kelimelere gelerek onların anlamını değiştiren eklerdir.

» Burada birçok sanat söz konusu: heykelcilik, resim, müzik…

Not: iki noktadan sonra cümle geliyorsa büyük harfle başlar, cümle değilse küçük harfle başlar.

Üç Nokta

 #  Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.

» Bugün o kadar heyecanlıyım ki…

» Seni görünce birdenbire…

 #  İstenmeyen sözcüklerde, öncesinde ve sonrasında söylenenlerin var olduğu belirtilmek istendiğinde kullanılır.

» O adam tam bir şer…

» … O günlerde bu durum oldukça olağan karşılanıyordu. Nedenini bir türlü çözemediğimiz bu günlerde bu soruya hala yanıt aramaya devam ediyoruz.

Not: Üç noktadan sonra büyük harfle başlar.

Tırnak İşareti

 #  Alıntı cümlelerde kullanılır.

» Müdür: “Yarın okullar tatil.” dedi.

 #  Kitap, gazete, dergi adlarında kullanılabilir.

» Bu derste “Çalıkuşu”nu okuduk.

Not: Yukarıda görüldüğü gibi tırnak işaretinden sonra gelen ekler için kesme işaretinin kullanılmasına gerek yoktur.

 #  Cümle içerisinde vurgulanmak istenen sözcükler için kullanılır.

» Bugün derste “hücre” konusunun ayrıntılarını işledik.

Ünlem

 #  Sevinç, üzüntü, keder, şaşkınlık, öfke vb. duyguları belirtmek için kullanılır.

» Hey, sen bana bak!

» Hey! Sen bana bak.

Not: Ünlemden sonra büyük harfle başlar.

Kesme İşareti

 #  Özel isimlere gelen çekim eklerini ayırmada kullanılır.

» Ankara’ya, Almanya’dan, Ali’den, Ahmet’ten…

Not: Özel isimlere gelen yapım ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz.

» Ankaralılar, Atatürkçülük, Fransız, Rusyalı, Diyarbakırlı…

Kısa Çizgi

 #  Satır sonuna sığmayan sözcükleri ayırmada kullanılır.

» Bana gelip şimdi burada ol-

saydın.

 #  Ay, tarih, sayı, şehir, ülke isimleri arasında kullanılır.

» Ocak-Şubat arası burada olur.

» Almanya-Türkiye maçı akşam 21.45’te yapılacak.

» 1923-1945 yılları arasında görüldü.

Uzun Çizgi (Konuşma Çizgisi)

 #  Adından da anlaşılacağı üzere konuşmalarda kullanılır.

» – Seni unutmayacağım Süleyman.

» – Ben de seni unutmayağım Nalan.

Parantez (Ayraç)

 #  Türkçe olmayan sözcüklerin okunuşlarını belirtmek amacıyla kullanılır.

» Descartes (Deskartes) çok önemli bir düşünürdür.

» Shakespeare (Şekspir) verdiği eserlerle yüzyıllarca etkili olmayı başarmıştır.

 #  Doğum ve ölüm tarihlerinde kullanılır.

» Atatürk (1881-1938)

Soru İşareti

 #  Soru anlamı taşıyan sözcüklerde kullanılır.

» Bana ne sordun?

» Ne zaman bizimle geleceksin?

Not: Soru anlamı taşımayan cümlelere dikkat ediniz.

» Bana bunu nasıl yapar, anlamıyorum.

» Bu nasıl oldu, bilmiyorum.

 #  Kesin olmayan tarihlerde kullanılır.

» Mevlana (? – ?) (Burada doğum ve ölüm tarihi bilinmemektedir olduğu sonucu ortaya çıkıyor)

» Yunus Emre (1254-?) (Burada doğum tarihi belirli iken ölüm tarihi belirli değil)