Eğitim süreci içerisinde çoğu zaman karı karşıya gelinen münazara; genel olarak ortaokul ve lise dönemlerinde oldukça sık gündeme gelir. Münazara konusunda önemli olan; düşünce yanlış a olsa; kişinin kendini ya da karşısındaki bireyleri savunabilmede olan becerilerini geliştirmektir.
Öğrenciler münazara yaparak; farklı konulara yönelerek araştırma yapabilecek, kendilerini ifade edebilme, fikir üretme, analiz yapma, yarışma ve antitez üretme konusunda becerilerini geliştirmeye olanak bulacaktır.
Münazara Nedir?
Münazara: Tez ve antitez yani diğer bir deyişle karşıt görüşlerin söz konusu olduğu herhangi bir konu hakkında; daha önceden saptanan jüri önünde iki ayrı gurup tarafından yapılan tartışmalara münazara denir.
Herhangi bir konuda birbirinin tersini savunarak ve belli kurallar çerçevesinde yapılan tartışmalara münazara diyoruz. Münazara için herhangi bir konu sınırlaması getirilmemiştir.
Jüri önünde yapılan münazara olayında amaç savunmadır. Tez ve antitez iki ayrı gurup tarafından savunulur. Bir grup ele alınan konuyu olumlu olarak savunurken diğer gurup ise tam tersi olarak aynı konuyu olumsuz yönleriyle savunarak; belirlenen jüri önünde gündeme getirir. Münazara sırasında izleyiciler; jüri üyelerinin tarafsız ve doğru bir şekilde karar verebilmesini sağlamak amacıyla; mimik hareketlerinden olumlu ya da olumsuz tepkilerden uzak olmalıdır.
Olumlu olan tezi savunmak daha kolay olduğundan; münazara yaparken ilk olarak, konuyu olumlu olarak savunacak gurup konuşmaya başlar. Her iki gurupta bulunan bütün üyeler savundukları tezi bölümlere ayırarak ayrı ayrı eşit zaman dilimlerinde, sözel olarak, konuşma yaparak ele almak zorundadır.
Genel olarak okullarda yapılan münazaralarda en önemli kural; gündeme getirilen konuların tez ve antitez savunmalarına uygun olması gerekmektedir. Münazaralarda ele alınan konulara şu örnekleri verebiliriz:
Münazara Örnekleri
- Savaşlar yapıcı mıdır yoksa yıkıcı mıdır?
- İnsana suç işleten kendisi midir yoksa toplum mudur?
- Teknoloji faydalı mı zararlı mı?
- Evlilikte aşk mı daha önemli para mı?
- Telefon faydalı mı zararlı mı?
- Saygı kişilere göre değişir mi değişmez mi?
- Saygısız davrananlara saygı gösterilir mi gösterilmez mi?
- Çok gezen mi yoksa çok okuyan mı daha çok bilir?
- Eğitim sürecinde anne mi yoksa baba mı daha önemli rol oynar?
- Çocuk eğitiminde aile mi çevre mi daha etkilidir?
- İlk dönemlerdeki insanlar mı daha mutlu bir hayat sürüyordu yoksa günümüzdeki insanlar mı daha mutlu?
- İyi bir kariyer için çalışmak mı yoksa şanslı mı olmak daha önemlidir?
- Ülkelerin kalkınmasında özel sektörler mi yoksa kamu sektörleri mi daha önemli rol oynar?
- Uygarlıkların gelişmesinde bilim mi yoksa sanat mı daha etken rol oynamaktadır?
- İnsan mı doğaya hakimdir yoksa doğa mı insana hakimdir?
- Kadın ile erkek eşit midir yoksa değil midir?
- Toplumun kalkınması için yapılandırılmaya köylerden mı başlanmalıdır yoksa kentlerden mi?
Münazaranın Özellikleri
- Münazaralar genel olarak okul ortamında düzenlenmektedir.
- Münazaralar tez ve antitez şeklinde bir format üzerinden yapılır.
- Münazarada tezi ve antitezi savunan iki ayrı gurup bulunmaktadır.
- Tez ve antitez belli olduktan sonra guruplara hazırlanması için belli bir süre verilir.
- Her gurupta en az bir en çok dört üye bulunmak zorundadır.
- Münazara seçilen bir başkan tarafından yönetilerek, kontrol altında tutulur.
- Münazara tartışmalarında zıt düşünceleri savunan iki gurubun da tek amacı kazanmaktır.
- Gurup üyeleri teker teker kendilerine verilen beş ya da on beş dakikalık eşit süreler boyunca fikirlerini konuşarak ortaya koyar.
- Konular kısa, net, dolaysız ve
- Münazarada hangi gurubun kazandığını jüri belirler.
- Gurupların amacı savundukları tez ya da antitez doğru da olsa, yanlış da olsa sadece kazanmaktır.
- Münazara sırasında ele alınan tezi ya da antitezi savunan guruplar kendi konularında etkili bir konuşma yaparken savunmalarını kanıtlamak; aynı zamanda karşı gurubun savunmasını çürütmek zorundadır.
- Her gurubun üyeleri tarafından yapılan konuşmalar ayrı ayrı jüri üyelerince puanlanır. Jüri üyeleri puan verirken gurup üyelerinin savunmasını, konuşma becerisini, yaptıkları hazırlıkları dikkate alarak puan verir.
- Tartışma sonunda gurup üyelerine verilen puanlar toplanır. Münazaranın galibi; kurallara uyarak en fazla puan alan gruptur.
Münazaranın Kuralları Nelerdir?
Yapılan münazaralarda gerçeğe ve özüme tam olarak ulaşmayı sağlamak, amacına uygun bir şekilde sonuca varmak için bazı kurallara uyulması gerekmektedir:
Münazara Kuralları
- Münazara bir başkan tarafından yönetilir.
- Münazarada her grup 4 asil 2 yedek toplam 6 kişiden oluşur.
- Münazara konusu tez ve antitez savunmalarına uygun olmak zorundadır.
- Her münazarada ortaya konulan gündem hakkındaki tez ve antitezi savunacak bir ile dört arasında birey bulunur.
- Münazara konusu; tartıma öncesinden belirlenir.
- Her iki guruba yapılacak olan münazara için; tartışma öncesinde, savunmalarını hazırlayabilmeleri karşı tarafın savunmalarını çürütebilmeleri için yeterli süre verilir.
- Her iki gurupta bulunan üyelerin her biri eşit sürede konuşma hakkına sahiptir.
- Münazara; yapılacak tartışmayı değerlendirecek ve kazanan gurubu belirleyecek jüri üyeleri önünde yapılır.
- Savunulan tez ya da antitezin en yararlısını ve gerçeğe en uygun olanını saptanması gerekmektedir.
- Tartışma sırasında gündem konusu dışına çıkılmaması gerekmektedir.
- Gruptaki her kişi savundukları konunun değişik alt konuları hakkında konuşmak zorundadır.
- Birden fazla kişi, aynı alt konuyu savunamaz.
- Konuşmacıların, konularını bir kağıda yazıp okumaları çok yanlıştır.
- Münazaralara katılırken gündemdeki sorunun çözülmesini sağlayabilecek öneriler ortaya sunulmalıdır.
- Seyirciler; jürinin doğru bir sonucuna ulaşabilmesini sağlaması ve tarafsız bir yaklaşımda bulunması için; münazara sırasında tepki ve mimiklerden uzak durmalıdır.
- Sonuç hoş görü içinde karşılanmalıdır.
Münazaradan en verimli sonucun alınabilmesi için standart münazara kriterlerine asgari düzeyde de olsa uyum sağlanması gerekmektedir.
NOT: Bu kriterler değiştirilemez kriterler değildir. Sınıf ortamınıza, şartlarınıza göre münazara yetkilileri tarafından düzenleme yapılabilir.
Münazara Değerlendirme Formu
Münazara değerlendirme formu için hazırlanmış birbirinden farklı 4 adet münazara jüri değerlendirme formlarını buradan indirebilirsiniz.
Jüri Değerlendirmesi
Jüri yapılan tartışma sırasında, kazanan gurubu belirlemek için değerlendirme yaparken;
- Gurup üyelerinin vurgusu, diksiyonu, tonlaması, cümle kurması, kelime hazinesinin genişliği ve Türkçeyi kullanma gücüne dikkat eder.
- Gurup üyelerinin savunma sırasında; el ve kol hareketleri ile kullandıkları mimikleri incelerler.
- Yapılan savunmanın gereğe uygun olması ve ortaya sunulan dayanakları incelerler ( dergi ve gazete yazıları, resimler ve görsel kaynaklar, güncel olaylardan alınan örnekler)
- Üyelerin fiziksel olarak düzenli ve temiz olmasına dikkat ederler ( elbise, kıyafet, saç ve sakal tıraşı gibi)