Lirik şiir eski Türk edebiyatında kopuz adı verilen müzik aleti eşliğinde söylenirdi. Zamanla kopuz gitmiş yerine saz gelmiş ve sazla söylenmeye başlamıştır.
Lirik Şiir
Dünya edebiyatında en çok işlenen şiir türlerinden olan lirik şiir edebiyatımızda da her dönemde işlenmiş ve pek çok şair tarafından lirik şiir türünde önemli eserler verilmiştir.
İslamiyet öncesi Türk edebiyatında kopuz olarak adlandırılan lirik şiir; divan edebiyatımızda da gazel, murabba, şarkı; halk edebiyatı şiirimizde ise semai ve koşma türleri olarak eserler verilmiştir.
Lirik şiir tıpkı günümüzdeki şarkılar gibi kişisel duygu ve düşünceleri yansıtmaktadır. Aynı zamanda tıpkı şarkılar gibi lirik şiirlerin her zaman müzikal bir niteliği ya da şarkı olarak söylenebilmesini kolaylaştıran bir tür melodisi vardır.
Lirik şiir nedir?
Lirik şiir: duygulara seslenen aşk, özlem, sevgi, ayrılık, ölüm gibi konuları coşkulu şekilde işleyen şiir türüne lirik şiir denir. Lirik şiir güçlü duygular taşır. Şairin duygularını ifade ettiği lirik şiir aşk, ölüm, sevgi, ayrılık gibi birbirinden farklı konuları işleyebilmektedir.
Lirik şiirin konusu nedir?
Lirik şiir, diğer türlere konu sınırı olarak daha geniştir. Lirik şiirde, aşk, sevgi, hasret, özlem, ölüm, ayrılık acısı gibi konular coşkulu bir şekilde okuyucunun kalbini hedefleyerek işlenir.
Lirik kelimesi nereden gelmektedir?
Lirik şiirin kökeni eski Yunancada lirik şiirin okunmasında kullanılan enstrüman olan liriden gelmektedir.
Aşağıda lirik şiir için 10 adet birbirinden farklı ve edebiyatımızın farklı dönemlerinde verilmiş olan lirik şiir örnekleri. Aşağıdaki lirik şiir örneği olarak verilen şiirler içerisinde lirik şiir örneği 4’lük ve lirik şiir beyit örnekleri verilmiştir.
Lirik Şiir Örnekleri:
Nerdesin?
Bütün sevgileri atıp içimden,
Varlığımı yalnız ona verdim ben,
Elverir ki bir gün bana derinden,
Ta derinden bir gün bana “Gel” desin.
Ahmet Kutsi Tecer
Ela Gözlerine Kurban Olduğum
Elâ gözlerine kurbân olduğum
Yüzüne bakmağa doyamadum ben
İbret için gelmiş derler cihâna
Noktadur benlerün sayamadum ben
Aşkın ateşidür sinemi yakan
Lutfuna erer mi çevrini çeken
Kolların boynuma dolanmış iken
Seni öpmelere kıyamadum ben
Terk eyledüm ağalarum beylerüm
Boz bulanık seller gibi çağlarum
Anın içün ben âh idüp ağlarum
Ayrılık oduna döyemedüm ben
Kaldı deli gönül kaldı hep yasda
Mevlâm erdür beni murada kasda
Âşık Ömer eydür sevgili dosta
Allah’ısmarladık diyemedüm ben
Aşık Ömer
Gazel
Tahammül mülkünü yıktın Hulagu Han mısın kâfir
Aman dünyayı yaktın ateş-i sıızan mısın kâfir
Nedir bu gizli gizli ahlar çak-i giribanlar
Aceb bir şuha sende aşık-ı nalan mısın kâfir
Sana kimisi canım kimi cananım deyü söyler
Nesin sen doğru söyle can mısın canan mısın kâfir
Niçin sık sık bakarsın öyle mirat-ı mücellaya
Meğer sen dahi kendi hüsnüne hayran mısın kâfir
Nedim-i zarı bir kafir esir etmiş işitmiştim
Sen ol cellad-ı din ol düşmeni iman mısın kâfir ( Nedim )
Çocukluğum, çocukluğum…Bir çekmecede unutulmuş,
Senelerle rengi solmuş,
Bir tek resim çocukluğum.
Ziyan Osman SABA
Yeni mektup aldım gül yüzlü yârdan
Gözletme yolları gel deyi yazmış
Sivralan Köyü’nden bizim diyârdan
Dağlar mor menevşe gül deyi yazmış
Âşık Veysel
Seni Düşünürken
Seni düşünürken
Bir çakıl taşı ısınır içimde
Bir kuş gelir yüreğimin ucuna konar
Bir gelincik açılır ansızın
Bir gelincik sinsi sinsi kanar
Seni düşünürken
Bir erik ağacı tepeden tırnağa donanır
Deliler gibi dönmeğe başlar
Döndükçe yumak yumak çözülür
Çözüldükçe ufalır küçülür
Bedri Rahmi Eyüboğlu
Ayrılık Sevdaya Dahil
ay ışığına batmış
karabiber ağaçları
gümüş tozu
gecenin ırmağında yüzüyor zambaklar
yaseminler unutulmuş
tedirgin gülümser
çünkü ayrılmanın da vahşi bir tadı var
çünkü ayrılık da sevdâya dahil
çünkü ayrılanlar hâlâ sevgili
hiç bir anı tek başına yaşayamazlar
her an ötekisiyle birlikte
her şey onunla ilgili
Attila İlhan
Serenad
Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak
Ben aşkımla bahar getirdim sana;
Tozlu yollarından geçtiğim uzak
İklimden şarkılar getirdim sana.
Ahmet Muhip Dıranas
Karadut
Kara dutum, çatal karam, çingenem
Nar tanem , nur tanem , bir tanem,
Ağaç isem dalımsın salkım saçak
Petek isem balımsın oğulum
Günahımsın vebalimsin .
Dili mercan , dizi mercan, dişi mercan
Yoluna bir can koyduğum,
Gökte ararken yerde bulduğum
Karadutum ,çatal karam çingenem
Daha nem olacaktın bir tanem?
(Bedri Rahmi EYÜBOĞLU)
Gurbet
Dağda dolaşırken yakma kandili,
Fersiz gözlerimi dağlama gurbet!
Ne söylemez, akan suların dili,
Sessizlik içinde çağlama gurbet!
Titrek parmağınla tutup tığını.
Alnıma işleme kırışığını
Duvarda, emerek mum ışığını,
Bir veremli rengi bağlama gurbet
Gül büyütenlere mahsus hevesle,
Renk dertlerimi gözümde besle!
Yalnız, annem gibi, o ılık sesle,
İçimde dövünüp ağlama gurbet!..
Necip Fazıl Kısakürek
Hâsılım Yok Ser-i Kûyunda Belâdan Gayrı
Hâsılım yok ser-i kûyunda belâdan gayrı
Garazım yok reh-i aşkında fenâdan gayrı
Ney-i bezm-i gamem ey âh ne bulsan yele ver
Oda yanmış kuru cismimde hevadan gayrı
Perde çek çehreme hicran günü ey kanlı sirişk
Ki gözüm görmeye ol mâh-likaadan gayrı
Yetti bî-kesliğim ol gaayete kim çevremde
Kimse yok çizgine girdâb-ı belâdan gayrı
Ne yanar kimse bana âteş-i dilden özge
Ne açar kimse kapım bâd-ı sabâdan gayrı
Bezm-i aşk içre Fuzûlî nice âh eylemeyem
Ne temettu’ bulunur bende sadâdan gayrı
Fuzuli
Aşağıda bulunan şiir türlerinin, örneklerine, tanımlamalarına ve özelliklerini de inceleyebilirsiniz.
Pastoral Şiir Nedir? Pastoral Şiir Örnekleri
Epik Şiir Nedir? Epik Şiir Örnekleri