Ortaokul ve liseler için hazırlanmış fiilimsiler konu anlatımı. Fiilimsiler konu anlatımı örneklerle ve etkinliklerle zenginleştirilerek daha iyi anlaşılması sağlanmıştır. Fiilimsiler konusu ortaokul, lise ve üniversitede bazı bölümlerde karşınıza çıkan Türkçenin önemli konularından birisidir.
Fiilimsiler konusunun geniş örnekleri ve etkinlikleriyle birlikte ele alındığı konu anlatımına göz attıktan ve etkinlikleri çözdükten sonra fiilimsiler konusunu daha iyi anlayabilirsiniz. Diğer adıyla eylemsi konusu özellikle ortaokul 8. sınıfta ilk kez karşınıza çıkmaktadır. 8. sınıf fiilimsiler konu anlatımı örnekler ve etkinliklerle birlikte yapılmıştır.
8. Sınıf Fiilimsiler Konu Testlerini Buradan Çözebilirsiniz.
8. Sınıf Fiilimsiler Konu Testlerini PDF indirin
Fiilimsiler Konu Anlatımı
Fiillerden türeyen fakat fiiller gibi çekimlenemeyen sözcüklerdir. Fiilimsiler daha çok isimlere benzer ve isimler gibi çekim ekini alabilir. Fiilimsilerin olumsuzları yapılabilir. Fiilimsiler üçe ayrılır.
İsim-Fiil (Ad-Eylem):
Fiillere getirilen “-ma, -ış, -mak,” ekleriyle oluşturulan ve fiillerin isim şeklini yapan sözcüklerdir. (MA-y-IŞ-MAK)
| -ma/-me | Yeniden b a şla mayı denemelisin. Bebek 1 yaşında yü rümeye başlamış. |
| -ış/-iş/uş/üş | Onun geliş i beni mutlu ederdi.
Çocuğun yü rüyüş ü nd e bir aksama vardı. |
| -mak/-mek | Alanya’dan a yrılmak bana zor geliyor. Tek amacı sınavı kazanmaktı . |
? İçimde maziden kalma duygular var.
? Gülmek insana yakışıyor.
? Senin gülüşün bir ömre bedeldir.
? Alanya’yı bir uçtan bir uca gezmeyi düşünüyorum.
? Oturuşu ile herkesin dikkatini üzerine çekti.
NOT: “-ma, -me” isim-fiil ekini olumsuzluk eki ile karıştırmamak gerekir. Cümledeki anlamına bakarak hangi görevde kullanıldığını bulabiliriz.
İsim-Fiil Eki
Ağlama sesi duyuldu. (Fiilimsi)
Karşımda sakın ağlama (Olumsuzluk Eki)
Çekimli Fiil
? Gülme komşuna gelir başına. ➔ ………………………………………..
? Çocuğun gülmesi çok güzeldi. ➔ ………………………………………..
? Konuşma yapmak için yerinden kalktı. ➔ ………………………………………..
? Bu konuyu benimle konuşma. ➔ ………………………………………..
NOT: “Kavurma, kazma, görüş (fikir), deneme” sözcükleri de kalıcı isim olarak kullanılabilir.
NOT: İsim fiil ekini alan bazı sözcükler kalıcı isim olur. Bu durumda sözcük fiilimsi olmaktan çıkmış bir nesneye ad olmuştur. Kalıcı isimlerin cümledeki anlamının olumsuzu yapılamaz. (Fiilimsi eki alan sözcüğün taşıdığı anlamın olumsuzu yapılamıyorsa kalıcı isim olur.)
Dolma çok güzel olmuş. Çakmak elimden düştü.
Formu danışmaya bırakabilirsin.
ET KİNLİK: Aşağıdaki cümlelerde altı çizili kelimenin hangi işlevde kullanıldığını karşısına yazınız. (Fiilimsi / Çekimli Fiil / Kalıcı İsim)
? Dondurma her mevsimde yenebilir. ➔ …………………………
? Eti hızla d on d u rm am ız gerekiyor. ➔ …………………………
? Çözülmüş eti bir daha dondurma. ➔ …………………………
? Beni buralarda yapayalnız b ırakma . ➔ …………………………
? Balıkları göle bırakma işi bana verildi. ➔ …………………………
? Yemek yemek istemiyorum. ➔ …………………………
? Uyumak bedeni dinlendirir. ➔ …………………………
? Çiçekleri her gün sulama. ➔ …………………………
? Dersin ortasında g ü lüşü pek hoş olmadı. ➔ …………………………
Sıfat-Fiil (Ortaç):
Fiillere getirilen “-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” ekleriyle oluşturulan (AN-ASI MEZ-AR DİK-ECEK-MİŞ)
| -an/-en | İşle yen demir pas tutmaz. |
| -ası/-esi | Öpülesi ellerinden öptüm. |
| -maz/-mez | Bugün ina n ılmaz olaylara şahit olduk. |
| -ar/-er/-ır/-ir/-ur/-ür | Sınavdan geçer not alamamış. |
| -dık/-dik/-duk/-dük | Bilindik markaları giymeyi severim.
Çalıştığı yer Damlataş’taydı. |
| -acak/-ecek | Akacak kan damarda durmaz. |
| -mış/-miş/-muş/-müş | Ka za nıl mış haklar geri alınamaz. |
* Sıfat – fiiller genellikle sıfat görevinde bir ismi niteler.
Ağaran saçlarına üzülüyordu. ➔ “Ağaran” sözcüğü “saçlarına” ismini nitelemiş sıfat görevindedir. Sıfat-Fiil İsim
? Onun yaptığı resim güzel değildi.
? Bizi bırakıp bilinmez diyarlara gitti.
? Çalışan insan mutlaka karşılığını alıyor.
? Onunla konuşacak bir şey yok.
? Çocuğu ağlar bir halde buldum.
? Tanıdık bir yüz çıkmadı karşıma.
? Geçmiş yıllarımı çok özlüyorum.
? Size anlatacak çok şeyim var.
? Ülkemiz görülesi güzelliklere sahip.
? Acınası haline gülüyordu.
? Bozulmuş arabayla yola devam etti.
? Kendine güvenen insan böyle yapar.
NOT: Sıfat – fiilin nitelediği isim düştüğünde sıfat – fiil adlaşmış sıfat – fiil adını alır.
Ağaçtan düşen elmaları tek tek topladık. ➔ Sıfat-fiil
Ağaçtan düşenleri tek tek topladık. ➔ Adlaşmış sıfat-fiil
? Törene katılacak kişiler isimlerini yazdırsın. ➔ …………………………
? Törene katılacaklar isimlerini yazdırsın. ➔ …………………………
NOT: “-mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” ekleri hem sıfat – fiil eki hem de kip eki olarak kullanılabilir. Bu eklerin cümledeki kullanımına dikkat etmek gerekir.
| Sıfat fiil eki alan sözcük fiilimsi olur. Genellikle sıfat görevinde kullanılır. | Kip eki alan sözcük çekimli fiil olur.
Cümlenin yargısını oluşturur. |
| Yüreğimde dayanılmaz bir acı var. | Bu acıya hiçbir şekilde dayanılmaz. |
| İnanılır bir olay değil yaşadığımız. | Onun anlattığı her şeye inanılır. |
| Tanıdık bir yüz aradım caddelerde. | Onu biz de geçen yıl tanıdık. |
| Bugün yapılacak çok işim var. | Bugün bu ödevlerin hepsi yapılacak. |
| Okunmuş kitapları kitaplığa kaldırdım. | Kitaplıktaki kitapların hepsi okunmuş. |
NOT: Sıfat fiil ekini alan bazı sözcükler de kalıcı isim olur.
Dolmuş az önce gitti.
Köylülere yakacak yardımı yapıldı.
ET KİNLİK: Aşağıdaki cümlelerde altı çizili kelimenin hangi işlevde kullanıldığını karşısına yazınız. (Fiilimsi / Çekimli Fiil / Kalıcı İsim)
? Akacak kanın önüne geçemezsin. ➔…………………………
? Bu su sabaha kadar akacak. ➔ …………………………
? Bu akşam d ön e r yemeye gidelim mi? ➔ …………………………
? Dön ü lme z bir yola girdim. ➔ …………………………
? Bu yoldan yürüyerek dö n ü lm e z . ➔ …………………………
? İhtiyaç sahiplerine yiyecek dağıtıldı. ➔ …………………………
Zarf-Fiil (Bağ-Fiil / Ulaç):
Fiillere getirilen “-ıp, -arak, -madan, -ınca, -ken, dıkça,
-dığında, -alı, -maksızın, -asıya, -casına, -ir…-mez, -a … -a” ekleriyle oluşturulan fiilimsilerdir. Zarf-fiiller cümlede zarf göreviyle kullanılır.
(ALİ MADEN DAĞINDA İNCE İP ARAKlarKEN gelİR gelMEZ durMADAN kanA kanA su içTİKÇE içti)
| -ıp/-ip/-up/-üp | Derdini anlatıp rahatladı. |
| -arak/-erek | Bizi kapıda gülerek karşıladı. |
| -madan/-meden | Yüzüme bakmadan yanımdan geçti. |
| -ınca/-ince/-unca/-ünce | Bahar gelince buralar güzelleşir. |
| -ken | Sen giderken herkes buradaydı.
(Fiil ile zarf – fiil eki arasına -er eki girer.) |
| -dıkça/-dikçe/-dukça/-dükçe | Sevinçler paylaşıldıkça çoğalır. |
| dığında/diğinde/-duğunda/-düğünde | Kitabı okuduğunda sen de anlayacaksın. |
| -alı/-eli | Sen gideli yedi yıl oldu. |
| -maksızın/-meksizin | Benimle durmaksızın konuşuyordu. |
| -asıya/-esiye | Çuvalı doldurasıya kadar bekledi. |
| -casına/-cesine | Ödevi bitirmişçesine rahattı. |
| -ir…-mez | Gelir gelmez seni sordu. |
| -a… -a | Gü le gü le sınıfa girdi. |
? Düşe kalka büyüyor insan.
? Öldüğünde evde kimseler yokmuş.
? Bilmeden sana sorunun cevabını söyledim.
? Söylenenlere gülüp geçiyorum.
? Herkes konuşurken Esat susuyordu.
? Buraya taşınalı kimse bizi aramadı.
? Hiç kimseye söylemeksizin buradan ayrılmış.
? Bilir bilmez her konuda konuşuyor.
? Adamı öldüresiye dövmüşler.
? Her işi özenerek yapmaya çalışıyordu.
? Gittikçe havalar soğuyor.
? İşten çıkınca doğru eve geliyor.
? Sabahtan beri konuşup duruyor.
? Sen gelesiye biz hazır oluruz.
NOT: “-ken” eki isimlere de gelebilir. Bu durumda fiilimsi yapmaz, isim olarak kalır.
- Yağmur yağarken dışarı çıktım. (Fiilimsi)
- Dün evdeyken aramıştı.(İsim)
NOT: Zarf-fiiller cümleye zaman ve durum gibi anlamlar katar. Sorulan “nasıl” sorusuna cevap verirse durum anlamı, “ne zaman” sorusuna cevap verirse zaman anlamı vardır.
Damlaya damlaya göl olur. (Nasıl göl olur? / Durum anlamı)
Gelirken Selim’i gördüm. (Ne zaman Selim’i gördün? / Zaman anlamı)
ET KİNLİK : Aşağıdaki cümlelerde zarf-fiili bulup altını çiziniz. Cümleye kattığı anlamı karşısına yazınız. (Zaman / Durum)
? Evlerine doğru güle oynaya yürüdüler. ➔ …………………………
? Ders çalışırken odada kimseyi istemezdi. ➔ …………………………
? Yağmur bardaktan boşanırcasına yağıyordu. ➔ …………………………
? Çiftliğe doğru istemeyerek yürüdü. ➔ …………………………
? Sorulara düşünmeden cevap verdi. ➔ …………………………
? Akşam olunca komşular bahçede toplanırdı. ➔ …………………………
? Okulunu bitireli bir yıl bile olmamıştı. ➔ …………………………
NOT: Fiilimsi ekleri cümleleri birleştirmek için kullanılabilir.
Planlı çalıştım. Başarılı oldum.
Planlı çalışarak başarılı oldum.
Sabah okula gidiyordum. Bir trafik kazası gördüm.
Sabah okula giderken bir trafik kazası gördüm.
Fiilimsi Ekleri Tablosu
| FİİLİMSİNİN ÇEŞİDİ | FİİLİMSİ EKLERİ |
| 1) İSİM – FİİL | -ma, -ış, -mak |
| 2) SIFAT – FİİL | -an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş |
|
3) ZARF – FİİL |
-ıp, -arak, -madan, -ınca, -ken, dıkça, -dığında, -alı,
-maksızın, -asıya, -casına, -ir…-mez, -a… -a |
ÖNEMLİ NOTLAR HATIRLATMA
- NOT: “-ma, -me” isim-fiil ekini olumsuzluk eki ile karıştırmamak Cümledeki anlamına bakarak hangi görevde kullanıldığını bulabiliriz.
İsim-Fiil Eki
Ağlama sesi duyuldu. (Fiilimsi)
Karşımda sakın Ağlama (Olumsuzluk Eki -ma | Çekimli Fiil)
- NOT: “-mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” ekleri hem sıfat – fiil eki hem de kip eki olarak kullanılabilir. Bu eklerin cümledeki kullanımına dikkat etmek
| Sıfat fiil eki alan sözcük fiilimsi olur. Genellikle sıfat görevinde kullanılır. | Kip eki alan sözcük çekimli fiil olur.
Cümlenin yargısını oluşturur. |
| Yüreğimde dayanılmaz bir acı var. | Bu acıya hiçbir şekilde dayanılmaz. |
| İnanılır bir olay değil yaşadığımız. | Onun anlattığı her şeye inanılır. |
| Tanıdık bir yüz aradım caddelerde. | Onu biz de geçen yıl tanıdık. |
| Bugün yapılacak çok işim var. | Bugün bu ödevlerin hepsi yapılacak. |
| Okunmuş kitapları kitaplığa kaldırdım. | Kitaplıktaki kitapların hepsi okunmuş. |
- NOT: İsim fiil ve sıfat fiil ekini alan bazı sözcükler kalıcı isim Bu durumda sözcük fiilimsi olmaktan çıkmış bir nesneye ad olmuştur.
Dolma çok güzel olmuş.
Bu sıcakta dondurma iyi gider. (Fiilimsiler Konu Anlatımı hangisoru.com)
Çakmak elimden düştü. Dolmuş az önce gitti.
Köylülere yakacak yardımı yapıldı.
Evde yiyecek kalmamış.
Fiilimsiler Etkinlikleri
- Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun fiilimsi eklerini getirip fiilimsinin çeşidini karşısına yazınız.
| -er… -mez | -mek | -arak | -dük | -ken | -en |
- Arkadaşım, çalış…… kazandı bu sınavı. ➔ …………………………
- Büyükler konuşur…… küçükler ➔ …………………………
- Eve .… git….. beni mutlaka ara. ➔ …………………………
- Biraz da yarını, geleceği düşün….. ➔ …………………………
- Acele .… ecele gider. ➔ …………………………
- Gör…… rüyayı titreyerek anlattı. ➔ …………………………
- Aşağıdaki altı çizili fiilimsilerin çeşidini altına yazınız.
İşinizde karşılaştığınız zorluklara şükredin. Onlar sizin gelirinizin yaklaşık yarısını temin eder. Çünkü eğer ortada ters giden bir şeyler olmasaydı, zor insanlarla uğraşmak zorunda kalmasaydınız ve iş gününüz zorluklarla ve problemlerle dolu geçmeseydi sizin işinizi, sizin maaşınızın yarısını yapacak olan birçok insan bulunurdu.
Herhangi bir günün zorluklarına, problemlerine dayanmak zeka, çare bulma, sabır, sezgi ve cesaret gerektirir. İşte bütün bunlar sayesinde işinizi elinizde tutarsınız.
Eğer hepimiz daha çok problemle, daha iyi bir muhakeme yoluyla sıkıntı duymadan, hatta zevk alarak başa çıkmayı öğrenebilirsek, kendimizi çok hızlı bir şekilde ilerlerken, aşama kaydederken görürüz.
Unutmayın; problemlerle, zorluklarla karşılaşmaktan korkmayan insanlar için çok önemli ve büyük işler mevcuttur.
- Aşağıdaki cümlelerde fiilimsilerin altını çizip çeşidini karşısına yazınız.
- Çürümüş yaprakların arasından yürüdü iki genç. ➔ ………………………..
- Ağladıkça açılıyor ve derdini söylüyor. ➔ ………………………..
- Konuşmak insanı rahatlatır ➔ ………………………..
- Yağmur başlamadan maçı ➔ ………………………..
- Şiir okuyuşu hiç fena değildi. ➔ ………………………..
- Sorulan sorulara cevap ➔ ……………………….
- Parçadaki altı çizili fiilimsilerin çeşidini altına yazınız.
Kendimi kaptırmamaya çalıştığım çocukça, yakışıksız bir duyumuz vardır: dertlerimizle
dostlarımızı acındırmak, kendimize vah vah dedirtmek. Başkalarını kendi dertleri karşısında
soğukkanlı görünce överiz ama soğukkanlılığı bizim dertlerimize karşı gösterince darılırız,
kızarız. Dertlerimizi anlamaları yetmez, yanıp yakınmalarını isteriz. Oysaki insan sevincini
büyüterek anlatmalı, üzüntülerini kısaltarak. Öylelerini gördüm ki eş dost kendilerini gürbüz,
keyifli görmesin diye ödleri kopar, gülmelerini tutarlardı. (Fiilimsiler konu anlatımı – hangisoru.com)
- Altı çizili sözcüklerin fiilimsi mi, kalıcı isim mi, çekimli fiil mi olduklarını karşısına yazınız.
- Akşam yemekte dolma vardı. ➔ ……………………..
- Kovaya suyun dolmasını ➔ ……………………..
- Bir saattir bekliyorum, kova hâlâ dolma dı. ➔ ……………………..
- Dolmuş a binmek için durakta ➔ ……………………..
- Manzarayı gören çocuğun gözleri dolmuş. ➔ ……………………..
- Kesilen kurban etleriyle güzel bir kavurma yaptılar. ➔ ……………………..
- Babam eti kavurma işini çok iyi ➔ ……………………..
- Bu etleri kısık ateşte ka v urma lıs ın . ➔ ……………………..
- Gelecek, hepimize güzel günler ➔ ……………………..
- Gelecek hafta her şey bitmiş ➔ ……………………..
- Dedem beş gün sonra umreden gelecek. ➔ ……………………..
- Evde yiyecek kalmamış. ➔ ……………………..
- Ateş yakmak için çakmak lazım. ➔ ……………………..
- Çiviyi çakmak için keseri arıyor. ➔ ……………………..
- Bu çocuğun gözleri iyi görür. ➔ ……………………..
- Gören gözüm görmez ➔ ……………………..
- Halası vefat e tmiş dün akşam. ➔ ……………………..
- Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç. ➔ ……………………..
- Bu saatte eve dönülme z , burada kalın. ➔ ……………………..
- Gözlerde yaş yoksa ruh gökkuşağına sahip olamaz. ➔ ……………………..
- Seveceğin bir iş seçersen yaşamında bir gün bile çalışmış olmazsın. ➔ ……………
- Adalet topaldır, ağır yürür, fakat gideceği yere er geç varır. ➔ ……………………..