Ad Aktarması Nedir?
Türkçe dersi kapsamında işlenen dil bilgisi konularından birisi Ad aktarması isimli konudur. Peki ad aktarması nedir? Mecazı mürsel adıyla da bilinen ve karşınıza çıkabilecek olan ad aktarması tanım olarak bir sözün, herhangi bir benzetme amacı güdülmeksizin, başka bir sözün anlamına gelecek şekilde yani başka bir sözün yerine kullanılmasına ad aktarması denir.
Mecazı mürselde ya da bir başka deyişle ad aktarmasında kesinlikle “benzetme yapma” gayesi kurulmaz. Ad aktarması bir sözü benzetme amacı gütmeksizin başka bir sözün yerine kullanmak demektir.
Aşağıda ad aktarması ya da bir diğer adıyla mecazı mürsel örnekleri ve açıklamaları bulunmaktadır. Aşağıdaki ad aktarması örneklerini inceledikten sonra “ad aktarması nedir?” sorusunun cevabını çok daha net anlayabilirsiniz.
Ad Aktarması için birkaç örnek verip açıklayalım:
- Radyoda Ajda Pekkan çaldığı için radyonun sesini açtı.
Yukarıdaki cümlede mecazı mürsel yani ad aktarması vardır. Yukarıdaki cümle “Ajda Pekkan çaldığı” denilmesinden kasıt Ajda Pekkan’ın şarkısının çalmasıdır. Yani bu cümlede sanatçı – eser ilişkisinden doğan bir ad aktarması vardır.
- Bu yemeği yapsa yapsa cadde üstündeki lokanta yapar.
Yukarıdaki cümlede de bölge – insan ilişkisi sonucu meydana gelen bir mecazı mürsel yani ad aktarması örneği vardır. Cümlede geçen “lokanta yapar” denmesindeki kasıt “lokanta çalışanları/şefi/aşçısı vb. yapar” olacaktır.
- Filenin sultanları turnuvadaki ilk maçına yarına çıkacak.
Yukarıdaki cümlede de parça – bütün ilişkisinden doğan bir mecazı mürsel ya da bir başka deyişle ad aktarması örneği vardır. Yukarıda kullanılan cümlede “filenin sultanları”, “Türkiye A Milli Voleybol Milli Takımı” yerine kullanılmıştır ve bu bir ad aktarması örneğidir (Bu doğrultuda genel kültür bilgisi gerektiren bir diğer ad aktarması kelime grubu da “12 dev adam” kelime grubudur).
Yukarıda “mecazı mürsel nedir?” ya da bir başka deyişle “ad aktarması nedir?” sorusunun cevabını verdik ve akabinde birkaç ad aktarması örneği ve bu örneklerin açıklamaları ile ile mecazı mürsel kavramını daha anlaşılabilir kıldık.
Ad aktarmasına örnekler
- Yahya Kemal’i okuyorum bugünlerde. (Eser-Yazar İlişkisi)
- Dün gece bütün mahalle ayağa kalkmıştı. (Yer-İnsan)
- Mersin Lisesi yarın geziye çıkacak.
- Kaynayan kazan kapak tutmaz. (İç-Dış)
- Milli atlet yarışmada ödül aldı. (Parça-Bütün)
- Bu dergide pek çok ünlü kalem var.
- Tüp patladı. (İç-Dış)
- Bereket yağıyor yine. (Neden-Sonuç)
- İstanbul’da eldivenlerimiz madalya kazandı. (Parça-Bütün)
- Bütün köy onu arıyordu. (Yer-İnsan)
- Ankara yeni bir haberle sarsılmıştı. (Yer-İnsan)
Ad Aktarması Örnekleri – Resimlerle
